Chủ đề: U xơ tử cung.
Khách mời: BS CKII Võ Thị Thu Hà – Giám đốc Bệnh viện phụ sản Tiền Giang..
Tài trợ chương trình: Max Biocare Australia.
Người dẫn chương trình (ND): Chị em khi đang bình thường đi khám thông báo u xơ tử cung thì rất là lo lắng. Đây là vấn đề mà các bác sĩ sản phụ khoa rất thường gặp phải không thưa bác sĩ ?
Bác sĩ Võ Thị Thu Hà (BS): Đối với chị em phụ nữ chúng ta thì cơ quan sinh dục chính bao gồm: cơ quan sinh dục trong (tử cung và hai buồng trứng). Tử cung đóng vai trò không kém phần quan trọng trong sự phát triển về sinh dục của phụ nữ. Tử cung là nơi chứa em bé khi mà chúng ta trong lứa tuổi sinh sản. Là nơi hành kinh, mỗi tháng chị em phụ nữ đều có hiện tượng hành kinh: Đó là hiện tượng bong niêm mạc tử cung. Một cơ quan khác là hai buồng trứng của người phụ nữ. Về chủ đề hôm nay là U xơ tử cung thì thông thường khi mà nghe đến u là đã sợ rồi, là bất thường rồi. Tuy nhiên chị em phụ nữ chúng ta cần hết sức bình tĩnh, bởi vì đây là trong những bệnh lý phụ khoa chiếm tỷ lệ rất là cao từ 30-40% (U xơ tử cung). Ngoài ra còn có u nang buồng trứng, u lạc nội mạc, ung thư cổ tử cung, ung thư nội mạc, ung thư buồng trứng…Đó là những bệnh lý phụ khoa. Có một điều khá là may mắn đối với chị em phụ nữa đó là thường đa phần (khoảng trên 90%) u xơ lại rơi vào lành tính. Đó là một điều ngẫu nhiên, tự nhiên như vậy. Tuy nhiên, u xơ tử cung là một bệnh lý lành tính nhiều hơn của những cơ trên ở tử cung, thí dụ như là ta cứ tưởng tượng là bình thường tử cung của người phụ nữ mềm mại trong độ tuổi sinh đẻ khoảng từ 7-8cm. Nó nhỏ nhỏ như là cái trứng vịt, mềm mại và bình thường. Tuy nhiên khi mà u thì nó có thể to. Nếu những khối phát triển to nữa có thể chiếm toàn bộ ổ bụng. Còn nếu mà trung bình thì bằng trái bưởi, hoặc là trái cam để chúng ta dễ hiểu. Như vậy chắc chắn là u xơ tử cung sẽ đem đến một sự phiền toái nhất định cho người phụ nữ.
ND: Đi vào cụ thể hơn nữa. U xơ tử cung phần lớn là lành tính, tuy nhiên cũng có một số trường hợp có thể dẫn đến ác tính, thậm trí là ung thư. Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm ở phần sau khi nói về những biến chứng.
ND: Những biểu hiện triệu chứng nào để chúng ta có thể nhận diện được tình trạng u xơ tử cung này hay không? Có cách nào để phát hiện được u xơ tử cung trước khi biến chứng xảy ra không thưa bác sĩ?
BS: U xơ tử cung thường hiếm gặp ở những người trẻ tuổi mà thường là gặp ở lứa tuổi trên 30 trở lên. Rất hiếm khi ở các thiếu nữ hoặc là trẻ vị thành niên bị u xơ tử cung. Nguyên nhân thì cho đến bây giờ người ta cũng chưa biết là tại sao lại bị u xơ tử cung. Nhưng mà thường thấy ở những người mà có khả năng rối loạn nội tiết, thí dụ như là estrogen nhiều hơn 1 chút thì khả năng tích trữ, và gây nên u xơ tử cung nhiều hơn. Một trong những biểu hiện, triệu chứng (gọi là triệu chứng lâm sàng) làm cho người phụ nữ chúng ta lo ngại đó là rối loạn về kinh nguyệt – Rất dễ thấy và biểu hiện rất rõ. Thí dụ như bình thường chúng ta trong độ tuổi sinh để thì kinh nguyệt rất là đều, khoảng 1 tháng hoặc hơn 1 tháng một chút. Nhưng nếu như bị u xơ, đặc biệt là u xơ nằm ở niêm mạc tử cung, gây ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt rất là rõ ràng: Rong kinh, rong huyết, hoặc là vô kinh (chu kỳ kinh nguyệt bất thường). Bên cạnh đó một triệu chứng mà chúng ta dễ thấy nữa là gây đau bụng. Thường những người phụ nữ bị u xơ thì những ngày hành kinh họ rất là đau bụng. Còn những ngày bình thường thì những co thắt của tử cung cũng làm cho những người phụ nữ này cảm giác nặng bụng dưới, hoặc rất là khó chịu. Nếu những khối u chúng ta không phát hiện, không xử trí và không điều trị thì nó có thể to nhanh, và gây nên chèn ép những cơ quan xung quanh của bộ phận trong vùng tiểu khung, bởi vì tử cung nằm trong tiểu khung của người phụ nữ: Chèn ép bàng quang gây ra bí tiểu hoặc nhiễm trùng tiểu, hay là chèn ép vào trực tràng gây ra táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa; đó là những triệu chứng thường gặp nhất ngoài hiện tượng rối loạn kinh nguyệt. Do vậy, chúng tôi khuyến cáo tất cả chị em phụ nữ đang trong lứa tuổi sinh đẻ, kinh chúng ta đang rất là đều mà đột nhiên chúng ta bị rối loạn, thì các chị nên đi khám phu khoa ngay. Những phương tiện khám, các phòng khám hiện nay rất là hiện đại và dễ dàng phát hiện ra những bệnh lý, đặc biệt là u xơ tử cung mà các bác sĩ sản khoa đầu tay nào cũng có thể phát hiện được.
ND: Tại sao u xở tử cung trở thành ác tính, và trong trường hợp nào thì có thể dẫn đến ung thư thưa bác sĩ? Có cách nào để nhận biết điều này, có thể phòng ngừa được không thưa bác sĩ?
BS: U xơ tử cung cũng có một phần không nhỏ chuyển qua ác tính. Những người có bệnh lý u xơ thì chúng tôi khuyến cáo nên đi khám định kỳ, bởi vì trên hình ảnh siêu âm thì bác sĩ siêu âm có thể đọc được những khối u tương đối lành tính. Còn khi là u ác tính thì cũng có thể suy nghĩ về thoái hóa ác tính, đối với trường hợp cần thiết thì phải sinh khiết (đa phần là như vậy) còn đối với những trường hợp u xơ tử cung ở những người phụ nữ đang trong độ tuổi sinh đẻ mà cần phải có con, thì đối với những nhân u xơ tử cung nằm trong niêm mạc thì sẽ gây ra khó thụ thai – là một trong những nguyên nhân gây vô sinh. Khi u xơ tử cung nằm ở cơ tử cung cũng vậy, cũng làm rất khó thụ thai, và khi thụ thai rồi thì thai bám không chặt vào niêm mạc dẫn đến dễ sảy thai. Khi đi chữa vô sinh mà nguyên nhân là u xơ thì có những biện pháp chẳng hạn như là bóc nhân xơ đó ra để cho tử cung trở lại bình thường thì mới có khả năng có thai được. Bóc nhân xơ xong thì làm sinh thiết để tiên lượng rằng đây là sợi lành cơ trơn, hay là nghi ngờ hóa tính vv.. tức là phải có giải phẫu bệnh. Tuy nhiên trên hình ảnh siêu âm cũng có thể giúp cho các bác sĩ siêu âm và các bác sĩ lâm sàng nhận biết sơ bộ bước đầu rằng khối u lành tính hay không. Bên cạnh đó, đối với những người phụ nữ trong giai đoạn mang thai thì u xơ ảnh hưởng rất là nhiều.
ND: Làm sao có thể phân biệt được u xơ tử cung khi mà có những triệu chứng giống như một số triệu chứng bệnh lý khác như là lạc nội mạc tử cung, hay là viêm màng trong dạ con chẳng hạn. Còn có những yếu tố nào khác giúp nhận diện vấn đề này thưa bác sĩ ?
BS: Khi chẩn đoán một khối u thuộc về nhân xơ tử cung hay là u lạc nội mạc, hoặc là u cơ tử cung thì các bác sĩ khi khám các triệu chứng lâm sàng khó chẩn đoán, vì nó tương tự như nhau. Tuy nhiên, những hình ảnh cận lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh sẽ hỗ trợ. Có những trường hợp siêu âm không phát hiện được thì phải đưa một mức cao hơn như chụp MRI (em rai) chẳng hạn, hoặc là làm cộng hưởng từ… Đó là những cận lâm sàng sẽ giúp cho người bác sĩ lâm sàng phân biệt được đâu là những khối u của lạc nội mạc, hoặc là những khối u bất thường, hoặc là u xơ tử cung xâm lấn, u xơ tử cung bất thường. Điều đó cần có sự hỗ trợ thêm của cận lâm sàng.
ND: Nhiều chị em chỉ phát hiện ra u xơ tử cung khi khám tầm soát. Tầm soát những vấn đề liên quan đến sức khỏe nói chung, cũng như là sức khỏe sinh sản nói riêng luôn luôn là một vấn đề rất quan trọng phải không thưa bác sĩ ?
BS: Chị em phụ nữ ở Việt nam chưa có thói quen đi khám sức khỏe định kỳ. Thông thường, khi chúng tôi ngồi ở phòng mạch hay bệnh viện thì đa phần các chị em khi mà có vấn đề mới bắt đầu đi khám. Ít có chị em phụ nữ đi khám định kỳ. Chúng tôi thấy chị em phụ nữ cần thay đổi suy nghĩ một cách tích cực, tức là cứ mỗi 6 tháng hoặc 1 năm chúng ta đi khám một lần bởi vì có những bệnh lý có thể 6 tháng trước mình khám bình thường, nhưng mà 6 tháng sau lại có. Bệnh lý u xơ tử cung rất dễ phát hiện khi đi khám phụ khoa, thí dụ như khám bằng tay các bác sĩ cũng có thể phát hiện là tử cung của chúng ta to hoặc là có bất thường, hoặc là trên hình ảnh siêu âm thấy rất là rõ. Có những khối u lớn mà chúng ta chỉ cần siêu âm đường bụng thôi cũng có thể phát hiện được, hoặc là siêu âm đường đầu dò âm đạo. Qua sóng chương trình chúng tôi cũng muốn là chị em phụ nữ thay đổi quan niệm là phải có bệnh mới đi khám. Các chị chú ý là u xơ tử cung tỷ lệ ác tính ít lắm, nhưng mà ung thư cổ tử cung thì rất là nhiều. Chúng ta phải tầm soát thường xuyên, đi soi, làm xét nghiệm… thì chúng ta mới phát hiện bởi vì ung thư điều trị sớm thì có thể điều trị thành công. Giống như u xơ tử cung cũng vậy, khi chúng ta biết thì sẽ có thái độ tích cực, hoặc là chúng ta có 1 quy trình xử lý u xơ này thì sẽ yên tâm hơn, chứ khi có biến chứng rồi, hoặc là rong kinh, rong huyết kéo dài, hoặc là có những biến chứng như là xâm lấn, hoặc là ăn vào bàng quang, hoặc là làm chèn ép bàng quang, chèn ép trực tràng thì lúc đó cũng muộn rồi.